چند تامل کوتاه در باره ادبیات عامه پسند

نوع اثر : نقد و بررسی

نویسنده

...

چکیده

چند تامل کوتاه دربارۀ ادبیات عامه پسند
 
۱. طرح پرسش‌ها
نخستین دشواری که به هنگام سخن گفتن دربارۀ مقوله‌ای به نام ادبیات عامه پسند رخ می‌نمایاند، نبود تعریف جامع و مانعی است که مقبول همگان باشد. برای دست یافتن به چنین تعریفی ناگزیر از پاسخ گفتن به چندین پرسش خواهیم بود: مرز میان ادبیات به اصطلاح جدی و ادبیات به اصطلاح عامه پسند کدام است؟ اصولاً به همین قیاس، ادبیات جدی چه تعریفی دارد؟ آیا هر نوع نثر ادبی که ادبیات جدی و نخبه‌گرا نیست می‌تواند عامه‌پسند شمرده شود و یا هر اثری که عامه بدان اقبال نشان دهند، چنان خواهند بود؟ آثاری که هم مورد پسند عامه خوانندگان است و هم نخبگان می‌پسندند، آثاری عامه‌پسندند یا جدی و یا هردو؟ تقسیم‌بندی درونی چنین پدیده‌ای چگونه است و تعاریف، تمایز‌ها و وجوه مشترک میان گونه‌هایی چون ادبیات عامه پسند ادبیات مردمی، ادبیات بازاری، ادبیات پاورقی، ادبیات سطحی، ادبیات مبتذل، ادبیات سیاه، ادبیات پلیسی و جنایی، ادبیات عشقی، ادبیات خانوادگی، ادبیات سانتیمانتال و ... چیست و مهم‌تر از آن، نسبت میان این گونه‌ها کدام است؟ به هنگام بحث دربارۀ ادبیات عامه پسند، گونه‌ای محتوا مدنظرمان است و یا برای چنین ادبیاتی فرمی خاص نیز قائل هستیم؟ برای نمونه آیا قالب پاورقی به سبب فرم خاص خود جزء ادبیات عامه پسند شمرده می‌شود یا خیر؟ و ...
ده‌ها پرسش دیگر را می‌توان به این سیاه افزود که بدون پاسخ گفتن بدان‌ها و دست‌کم بدون توافق قراردادی در تعاریف، هرگونه بحثی در این حوزه از مباحث و نزاع‌هایی که ریشۀ لفظی خواهند داشت، فراتر نخواهد رفت...

کلیدواژه‌ها

موضوعات